Leve de Kleine Beerze!

Het gebied van de Kleine Beerze is een bijzonder gebied met bijzondere bewoners. Twee mensen die daar alles van weten, zijn Monique Leesberg en Ria Bernards. Vorig jaar presenteerden zij hun boek ‘Leve de Kleine Beerze!’. Een meer dan driehonderd pagina’s tellend werk met sprekende verhalen en de afronding van een creatieve zoektocht naar de cultuur, grond en bewoners langs de Kleine Beerze. Ria en Monique waren een jaar lang in gesprek met de streek.   

Een ontdekkingstocht
Monique Leesberg en Ria Bernards zijn verknocht aan de Kempen en nauw betrokken bij hun leefomgeving. Het viel hen op dat de geplande natuurontwikkeling in en rond de Kleine Beerze veel losmaakt bij  bewoners en dat dit niet alleen positief is. “Wij wilden graag zelf van de mensen horen wat zij vinden en waarom. Door in gesprek te gaan, kwamen we erachter wat er  speelt. Je gaat een gebied, de identiteit en de trots van de bewoners beter begrijpen. Je krijgt het DNA boven water.”

“We zijn simpelweg gestart met wandelen en maakten landschapsbeschrijvingen. We voerden gesprekken, alsof we ‘de beek afzakten’. Er kwamen steeds meer interessante verhalen naar boven. Wij besloten om daar ook  iets mee te gaan doen. Zodat de verhalen niet in de vergetelheid raken. Bovendien hadden we het gevoel dat wij ook nieuwe verbanden konden leggen en mensen bij elkaar konden brengen. Daarom startten we met Open Koffie’s waar bewoners elkaar ontmoetten.”

Bord van de Kleine Beerze


Het landschap en de mensen
Ria en Monique vertellen enthousiast over wat ze ontdekt hebben: “We  begrijpen  nu beter hoe het landschap in elkaar zit en waarom dat zo is gegroeid. Het landschap van de Kleine Beerze is  heel mooi, kleinschalig en veelzijdig, maar is ook sterk versnipperd en kwetsbaar. Dat komt in de verhalen ook terug. Net als de constatering dat de beek vroeger veel meer een onderdeel van het dagelijks leven was dan nu. Jammer genoeg is de beek  nu op veel plaatsen weggestopt achter prikkeldraad en daardoor beperkt toegankelijk. Hoe mooi zou het zijn als je echt langs de beek zou kunnen wandelen. Wie weet nog waar de Kleine Beerze stroomt? Dat zou  anders moeten. De potentie van het beekdal voor wandelaars is enorm. En daarmee de betekenis voor ondernemers.”

TukTuk Leve de Kleine Beerze


De bewoners
“We leerden ook veel van en over de bewoners langs de Kleine Beerze. Het is een gebied met een rijke historie, tradities, sterke familiebanden en cultuur. Daar zijn  inwoners terecht trots op. Je mag hier jezelf zijn. En waar vertrouwen is, vind je openhartigheid. Dat zie je ook terug in de gastvrije Brabantse cultuur van de Kempen en de coöperatieve ondernemerskracht. Wij merkten dat het landschap ook een inspiratiebron kan zijn voor nieuwe initiatieven. Mooie voorbeelden daarvan vind je in het aanbod van streekproducten, de realisatie van een natuurspa en de pelgrimage die een trekpleister is voor veel bezoekers maar wonderlijk genoeg minder bekend is bij de eigen inwoners.”

Floris Alkemade
“Floris Alkemade inspireerde ons doordat hij zei: ‘Als je iets wilt krijgen, moet je laten zien wat je te bieden hebt’. Dit was ons motto onderweg.”

Monique en Ria hebben tijdens hun tocht door de streek eigenschappen en waarden van de Kleine Beerze en zijn bewoners leren kennen. Als hun belangrijkste ontdekkingen zien zij de kenmerken van het landschap en de effecten daarvan. “In dit gebied is de relatie tussen de beekdalgemeenten Eersel en Oirschot niet zo voor de hand liggend, wat te verklaren is door de ligging van de Midden-Brabantse zandrug. Deze was van oudsher een fysieke scheiding waardoor er bijvoorbeeld een verschil in oriëntatie is op Tilburg of Eindhoven. Elk dorp heeft zo zijn eigen gewoonten en tradities en kent een hechte samenhang. Samenwerking met andere dorpen ligt van oudsher minder voor de hand. Tijdens onze gesprekken kwam naar voren dat wij in een aantal situaties nieuwe verbanden konden leggen, bijvoorbeeld tussen de lokale heemkundekringen.”

Open Koffie
“Daarnaast hebben wij tijdens onze ontmoetingen in het gebied gemerkt dat de bewoners elkaars verhalen, ideeën en zorgen lang niet altijd kennen. Een mooie aanleiding om de mensen bij elkaar te brengen. Zo zijn wij Open Koffie’s gaan organiseren, waarvoor we mensen persoonlijk uitnodigden. Ria heeft heel wat kilometers gefietst om die uitnodigingen bij iedereen persoonlijk in de bus te stoppen. Veel mensen denken toch al gauw dat zo’n Open Koffie niet voor hen bedoeld is. De aard van de mensen is hier vaak wat afwachtend.”

“Tijdens die bijeenkomsten vertelden de bezoekers aan de hand van ‘goudstaafjes’ verhalen aan elkaar. We vroegen hen naar de kernwaarden van het Kleine Beerzegebied. De goudstaafjes bleken een schot in de roos en het animo was groot. Er kwam een begin van een dialoog tussen boeren en burgers op gang. Die leidt tot meer begrip voor elkaars belang. Dat het niet alleen om je persoonlijk belang gaat, maar om het gezamenlijk belang.”

De toekomst
Ria en Monique kijken positief naar de toekomst van de Kleine Beerze : “We hebben tijdens onze gesprekken gemerkt dat veel bewoners zich zorgen maken over hun toekomst en behoefte hebben aan perspectief. Dit gebied heeft zoveel bijzondere waarden die je veel breder kunt benutten. Wij willen de bewoners daarom graag uitnodigen om in gesprek te blijven over de manier waarop we die waarden bij elkaar kunnen brengen. Zo worden een eigen identiteit en gastheerschap ontwikkeld. De beek kan daarbij een grotere rol spelen en als leidraad en inspiratie dienen. Handig bij zo’n proces zijn een beetje eigengereidheid, doorzettingsvermogen en rekening houden met cultuurverschillen. Een thematische aanpak kan dan helpen. Samen kun je echt tot iets moois komen!”

Stel vragen, wees nieuwsgierig en luister
Wat er zo bijzonder is aan de aanpak die Monique en Ria hebben gekozen? Zij verwijzen naar hun nauwe betrokkenheid en het belang van open en eerlijke communicatie. “Wij zijn het veld in gegaan. We zijn in gesprek gegaan met mensen met verschillende achtergronden. We waren nieuwsgierig en stelden prikkelende vragen. We boden verbinding en zijn op zoek gegaan naar wat mensen werkelijk bezighoudt. Dat alles gaf toegang tot openhartige gesprekken. En we hebben hen de verhalen teruggegeven in de vorm van ons boek.”

Tot slot geven Monique en Ria nog het volgende mee: “Ontwikkelkracht moet vanuit het gebied zelf komen. Daarvoor is vertrouwen en trots nodig. Wij – als onafhankelijke enthousiastelingen – kunnen daarbij een helpende hand bieden, door verbindingen tussen mensen en partijen tot stand te brengen. Op weg naar het grotere perspectief: bijvoorbeeld ‘De Wandelvallei van de Kleine Beerze’. Op eigen kracht, een eenheid, met kansrijke initiatieven, slimme arrangementen en streekproducten.”

 Heb je vragen over de manier waarop je, net als Monique en Ria, een rol zou kunnen spelen bij het in kaart brengen van de waarden van een gebied en de gebruikers ervan? Ben je benieuwd wat daarbij allemaal komt kijken en hoe je dat aanpakt? Neem daarvoor gerust contact op met Monique of Ria. Als ervaringsdeskundigen zullen zij je graag verder helpen en inspireren bij die zoektocht.

Monique Leesberg en Ria Bernards zijn te bereiken via de Facebookpagina van ‘Leve de Kleine Beerze

Hun boek met de gelijknamige titel  'Leve de Kleine Beerze!' (ISBN 978-90-903267-1-9) kun je bestellen via info@leesberglandschapsadviezen.nl of telefonisch bij Ria Bernards (tel. 06-20194729).

Monique en Ria zijn verder als volgt bereikbaar:

Monique Leesberg
T:  06-51169696
E:  info@leesberglandschapsadviezen.nl

Ria Bernards
T:  06-20194729
E:  info@ridesign.nl

Ria en Monique met het boek: Leve de Kleine Breeze