Het oeroude Eerderwoud
Het oeroude Eerderwoud. Maar dan in een modern jasje. Rolf Vonk (Erfgoed Brabant) ziet het Middeleeuwse moerasbos tussen Schijndel en Veghel als bron van inspiratie voor een groene toekomst voor Meierijstad. Het bos komt onder meer terug in de Canon van Meierijstad. Rolf – actief in de heemkundekring Vehchele – is één van de auteurs van de Canon. Hier kun je daar meer over lezen.
“Ik ben een echte Veghelaar”, zegt Rolf, “en daar ben ik trots op. Wat ik echter opvallend vind, is dat veel mensen het hebben over de ‘lelijkheid’ van Veghel. Dan bedoelen ze meestal de westelijke kant van Veghel, waar de hallen, loodsen en fabrieken beeldbepalend zijn. En natuurlijk vormt de A50 ook een flinke barrière. Die harde grenzen en dat gevoel van lelijkheid heeft mij aan het denken en onderzoeken gezet. Zo herontdekte ik het Eerderwoud.”
“Tijdens mijn onderzoek heb ik veel gehad aan informatie van de lokale erfgoedverenigingen en het boek ‘Veghel, een goet ende vet Dorp’ van Martien van Asseldonk’. Echt het lezen waard als je geïnteresseerd bent in de geschiedenis van Veghel en omstreken. Laat je inspireren vanuit het verleden. Leun op de geschiedenis, op de toponiemen.”
Het oude Eerderwoud
“Als je het gebied aan de westkant van Veghel bestudeert, begin je bij de bodem. Die onder de industrieterreinen blijkt precies hetzelfde te zijn als die ten westen van de A50 richting Schijndel. Het grootste leemgebied van de Meierij ligt tussen Schijndel en Veghel. Hier lagen vroeger uitgestrekte natte moerasbossen die bijna niet te betreden waren. Deze bossen kregen de naam Woud of Broek. Het Eerderwoud is genoemd naar het dorp Eerde. Het strekte zich uit van Dorshout bij Veghel tot Houterd bij Schijndel. Het huidige Wijboschbroek is daar nog een overblijfsel van.”
"Tegenwoordig vormt de A50 een harde grens in het gebied, maar landschappelijk is ie dat natuurlijk niet’, stelt Rolf. “Als je oude kaarten bestudeert zie je dat Veghel, net als Schijndel en Sint-Oedenrode, onderdeel uitmaakt van het poplierenlandschap dat zo kenmerkend is voor de Meierij. Zo’n bijzonder landschap moet je koesteren. En waar mogelijk ook benutten als aanknopingspunt voor nieuwe ontwikkelingen.”
Een nieuw Eerderwoud
Samen met de heemkundekring en anderen heeft Rolf daarom het initiatief genomen om een plan uit te werken voor een nieuw Eerderwoud. “Dit plan gaat niet alleen over het landschap in het buitengebied en de dorpen, maar ook over het stedelijke landschap van Veghel. Het landschap van de Jumbo en de Sligro. De verbinding met het oorspronkelijke landschap is op deze plek voor een groot deel verdwenen. Maar er zijn nog wel aanknopingspunten voor een groenere inrichting. Denk bijvoorbeeld aan de verkaveling in het Wijboschbroek, de groenzone van Dorshout of de Kilsdonkse molen. Dit soort plekken moet je koesteren en aangrijpen voor nieuwe ontwikkelingen. Zoals het groen ook steeds weer oprukt tussen de tegels. Zo kunnen we het versteende Veghel weer vervlechten met zijn groene omgeving. Vervlechten in plaats van onthechten.”
“Met het plan voor het Eerderwoud willen we verschillende gebieden in Meierijstad met elkaar verbinden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het Foodpark, het Duits Lijntje, Vlagheide, het Wijboschbroek en gebieden langs de A50. Door op grote schaal groen toe te voegen, worden de landschappelijke samenhang en de identiteit versterkt. Ook worden de bedrijventerreinen zo beter ingebed in de omgeving. Verder kunnen nieuwe energieconcepten worden ingepast en recreatieve routes versterkt. Dat geeft voordelen voor iedereen.”
Samenwerken aan het landschap langs de A50
“Natuurlijk kunnen we dit niet alleen”, stelt Rolf. “Om van het Eerderwoud een succes te maken heb je anderen hard nodig. Naast de gemeente, die het plan moet omarmen, is er een rol weggelegd voor de bedrijven in Veghel. Ook zij zijn gebaat bij een mooie landschappelijke omgeving, waarmee een bijdrage kan worden geleverd aan klimaatadaptatie en doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast is er plaats voor verenigingen, maatschappelijke organisaties en alle anderen die initiateven kunnen aandragen voor de invulling van dit plan. Laten we beginnen met een symbolische aftrap in de vorm van het aanplanten van een allereerste populierenlaan langs de A50. Dan ziet iedereen meteen waar Meierijstad ligt, namelijk in het Eerderwoud!”
Heb je vragen over de manier waarop je ‘vanuit Erfgoed naar ons landschap kunt kijken’, of hoe je ‘een gebied een naam kunt geven en je plan daaraan op kunt hangen’, neem dan gerust contact op met Rolf. Als deskundige op het gebied van Erfgoed en de betekenis daarvan voor vandaag zal hij je graag verder helpen en inspireren bij die zoektocht.
Rolf Vonk is te bereiken via:
T: 06-12171470
E: info@vehchele.nl
