Bekenlandschap
Verhalen over die ene plek in het Brabantse bekenlandschap die belangrijk voor je is.
Het Brabantse bekenlandschap is mooi en rustgevend. Mensen voelen zich ermee verbonden en hun waardering straalt door naar welzijn en economie. Het landschap staat echter onder druk door de klimaatverandering en door de toenemende vraag naar ruimte voor menselijke activiteiten.
Rondom de Landschapstriënnale 2000-2021 hebben we veel verhalen ontvangen van mensen die de schoonheid van ons bekenlandschap herkennen en beschrijven. En die goede ideeën hebben voor een gezonde toekomst van ons landschap. Lees ze hieronder.
Wandelen met Floris Alkemade
Rijksbouwmeester Floris Alkemade neemt je mee door Sint-Oedenrode. Hij toont de waterstructuren die je kunt vinden in het Rooise landschap. Hij vertelt over de rol die water speelt bij alle grote ruimtelijke vragen die nu spelen. Over watermachines en over de motor van verandering.
Het verhaal dat het landschap ons vertelt
Paul van Dijk: “Een bijzondere ervaring, dat was ‘t zeker. We luisterden naar het verhaal dat het landschap ons zèlf vertelt.”
Landschap is emotie
Tijdens de zomerlezingen van Brabants Heem en Erfgoed Brabant hield Anne van Kuijk een inspirerend verhaal over landschap en emotie. Anne stelt daarbij: Landschap is emotie!
Gijzenrooise Zegge
Rob Brinkhof neemt ons mee naar een landschap dat eruit ziet als een schilderij van Vincent Van Gogh. Hij onthult de geheimen van dit eeuwenoude cultuurlandschap.
Waadpad Kienehoef
Het Waadpad in Streekpark Kienehoef is een avontuurlijke en leerzame wandelroute langs én in de vijvers van het park. Marlou en Rob Jansen over het waadpad: “De verwondering van de kinderen is het allermooist!”
Regionaal Water en Bodem Programma
De provincie Noord-Brabant zet alles op alles om het water- en bodemsysteem in 2050 op orde te hebben. Dat staat in het Regionaal Water en Bodem Programma (RWP) dat op 3 december 2021 is vastgesteld.
Wandelen in het beekdallandschap
Bioloog Rini Kerstens uit Erp kent de beekdalen in de omgeving op zijn duimpje. Tijdens een wandeling langs de Aa deelt hij volop verhalen over het landschap.
Wat doet een waterschap?
Waterschappen hebben een belangrijke rol in het beheer van de beken en beekdalen in Meierijstad. Jasper Kremers, regiobeheerder bij het waterschap, legt uit hoe die rol eruit ziet en wat het waterschap allemaal doet.
Vissen in Meierijstad
Christian Vorstenbosch en Henk van Doornik van de Schijndelse hengelsportvereniging Altijd Beet kennen de mooiste visstekken in Meierijstad. “Niet weten wat er gebeurt onder water, dat maakt het spannend.”
Veilig, schoon en voldoende water
Samen met een groot aantal partners werkt de provincie Noord-Brabant aan veilig, schoon en voldoende water en een vitale bodem. In het Regionaal Water en Bodem Programma staat beschreven hoe.
Maalstroom – een gedicht
Het gedicht Maalstroom is opgenomen in de gedichtenbundel ‘wereldwaterdag 2021’. Het beschrijft de levensloop van de rivier de Dommel van bron tot monding.
Suppen op de beken
Supliefhebber Joyce van der Heijden uit Erp is regelmatig op de Aa en Dommel te vinden. “Suppend genieten van de zonsondergang, dat is echt top!”
De Opwettense watermolen
In oktober 2021 is een prachtig boek verschenen over de Opwettense watermolen geschreven door Piet-Hein van Halder
Kajakken op de Dommel
Sas Evers uit Sint-Oedenrode vaart regelmatig met haar kajak op de Dommel. “We wonen in zo’n prachtige omgeving. Op sommige stukken is het net of je in het buitenland bent, zo magisch mooi.”
Passantenhaven Veghel
Havenmeester Jaap Kastermans staat aan het roer van de passantenhaven vlakbij het Veghelse centrum. Dick en Joke Slingerland uit Sliedrecht komen hier al jaren. Samen vertellen ze enthousiast over deze leuke haven.
Volop genieten van het water
Colinda Markus is geboren en getogen in Olland. Haar familie beleeft al zwemmend, schaatsend en varend veel plezier op en om het water. “Plezier en herinneringen maken, dat is belangrijk” vindt Colinda.
Streekpark Kienehoef maakt belevingsplekken
Arthur Frieser uit Sint-Oedenrode, vertelt over hoe hij als voorzitter van het streekpark de samenwerking zoekt met bewoners, ondernemers en overheden.
Dansen met 40 partijen in Zundert
Landinrichting nieuwe stijl? Inwoners, ondernemers en overheden die samen werken aan nieuwe economische, sociaal-culturele en ecologische waarden in het bekenlandschap. In Zundert doen ze dat!
Varen met de fluisterboot
Sinds de zomer van 2021 vaart op de Aa in Veghel een fluisterboot. Natasja was vanaf het eerste uur betrokken bij het initiatief. Jan en Ryan waren met hun gezin een van de eerste passagiers. Echt genieten!
Streekpark Kienehoef in de samenleving
Rinus van der Heijden uit Sint-Oedenrode, vertelt over hoe hij in projecten steeds de rol van ‘vertegenwoordiger de samenleving’ pakt. Om zo doelbewust het vertrouwen tussen overheid en samenleving te vergroten.
Terug stroomopwaarts
Monique Timmermans maakte voor Wereldwaterdag een filmpje bij haar gedicht ‘Terug stroomopwaarts’. Het gedicht vertelt over de periode van natuurlijke loop naar kanaliseren en het opnieuw laten meanderen van de Oude Strijper Aa.
In co-creatie hemelwater afkoppelen
Leon van Maaren, medewerker gemeente Meierijstad, vertelt over hoe het afkoppelproject in de woonwijk Kienehoef in co-creatie werd opgepakt. Bewoners werden al aan de tekentafel betrokken bij het plan. Waardoor er nu een beter plan is met veel spinoff aan initiatieven in de wijk.
Herstel historische waterverbinding
Rob Jansen, lokale ondernemer en betrokken bij streekpark Kienehoef, vertelt over zijn droom om op basis van de historische waterverbinding het park en de omgeving opnieuw in te richten.
Lees meer www.streekparkkienehoef.nl/
Droge Voeten Sint-Oedenrode
Marcel van de Broek, projectleider bij waterschap de Dommel vertelt over hoe het project van Droge Voeten zich ontwikkelde van een wateroverlast project naar een integraal gebiedsproject voor een klimaatrobuust beekdal.
Het Markdal
Het Markdal, ten zuiden van Breda, is rijk aan natuur en cultuurhistorie en populair bij wandelaars en fietsers. Het is ook het decor van een bijzonder proces. De bewoners hebben hier zelf het heft in handen genomen, met als doel meer ruimte voor water en natuur en een toekomst voor de mensen die er leven en werken.
Foto: Els van Gils – Chantrel
De Aa-Broeken
Veghelaar Theo de Vrede heeft een natuurfilm gemaakt over ‘De Aa-Broeken’. Een klein natuurgebied direct grenzend aan de kern Veghel. Prachtige natuur zo dicht bij de stad!
Gebiedsplan Raam
De Raamvallei ligt in Noordoost-Brabant, tussen Cuijk, Grave en Mill. Het stroomgebied van de Raam bestaat uit beken, plassen en vennen. Het gebied heeft veel functies (o.a. water, natuur, landbouw, recreatie, landschap, historie). Het waterschap wil deze functies samenbrengen en het gebied beter toegankelijk maken. Samenwerking staat daarbij voorop!
In de ban van de Aa
Begin 2020 startten Emelie Jegerings en Jolanda Tielens met een bijzonder kunstproject: 2,5 jaar lang volgen ze het stroomgebied van de Aa. Wekelijks leggen ze schilderend en fotograferend hun belevingen vast. Het eindresultaat vormt de tentoonstelling ‘In de ban van de Aa’, die van mei t/m september 2022 te zien is in museum De Wieger in Deurne.
Als water taal was
Vaartocht ‘De Dommel’ is een initiatief van poëziestichting DichtSlamRap uit Boxtel en de toeristische organisatie Vestingfietsen Den Dungen. Tijdens een vaartocht over de Dommel zijn gedichten en liedteksten te beluisteren. Langs de vesting in Den Bosch hangt een prachtig gedicht van Jee Kast.
Werkatelier Mozaïek Dommelvallei
Op 15 oktober 2020 is door de Initiatiefgroep Mozaïek Dommelvallei, samen met de gemeente Meierijstad, een digitaal werkatelier georganiseerd. Hier werd met circa 50 deelnemers gesproken over vele ideeën in Meierstad om historische of beschermde plekken weer in beeld te brengen met nieuwe bestemmingen. Denk daarbij aan initiatieven voor kringlooplandbouw, waterzuivering, zorg, wonen en recreatie.
Beekherstel Reusel
Waterschap de Dommel is in 2021 gestart met herinrichting van het beekdal van de Reusel tussen Baarschot en Diessen. De beek krijgt een meer natuurlijke loop en meer ruimte. Dit is goed voor de flora en fauna en goed voor het klimaat.
LandStad De Baronie
De veelzijdigheid van De Baronie van Breda, met de rivieren Mark en Aa of Weerijs, is vooral zichtbaar tijdens het toeristische seizoen. Het streeknetwerk LandStad De Baronie laat je daarmee graag kennis maken.
Van Gogh Nationaal Park
Waarom het Van Gogh Nationaal Park? Wat is het Van Gogh Nationaal Park? Waarom wordt dit in het midden van Brabant ontwikkeld? Wat willen we daarmee bereiken? In een korte film wordt antwoord gegeven op deze vragen.
Leve de Kleine Beerze
Op 27 september 2020 presenteerden Monique Leesberg en Ria Bernards hun boek ‘Leve de Kleine Beerze’. Ruim een jaar lang trokken zij van Panberg tot Baest en verzamelden ze verhalen van streekbewoners. We interviewden hen.
Dan ben ik thuis!
Gloria van der Staak vertelt: “Dan zie ik een toren aan de Dommel. Dan ben ik thuis!”
Het Merkske
Een beekdal zo ongerept als in de 19e eeuw. Met kronkelende beekjes, bloemrijke graslanden en heel veel donkere elzen. Het Merkske is er zo één. In het zuidelijke puntje van Brabant onder Breda, op de grens met België. Een heerlijke plek om rustig te wandelen.
Foto: Jan Scheepers
Wilg
Rick Terwindt, stadsdichter van Meierijstad, schrijft onder andere gedichten over de natuur. Het Wijboschbroek is daarbij een belangrijke inspiratiebron voor hem. Zo ook in het gedicht ‘WILG’.
Het Eerderwoud
In de Canon van Nederland wordt aandacht besteed aan het Middeleeuwse moerasbos tussen Schijndel en Veghel: het Eerderwoud. Het Wijbosch Broek is een plek die nog herinnert aan die tijd. Rolf Vonk heeft plannen voor een nieuw, eigentijds Eerderwoud.
Waterhouderij: “Appeltje voor de dorst”
Omroep Brabant bericht: “In het buitengebied van Beek en Donk is, als experiment van Waterschap Aa en Maas, de eerste Waterhouderij van Nederland aangelegd. Een grote bak met 27 miljoen liter water, als reserve voor droge tijden.”
Herinrichting beekdal Tongelreep
De Provinciale Raad voor de Leefomgeving (PRL) heeft geadviseerd over het onderzoek naar de herinrichting van het beekdal van de Tongelreep. Publieksgerichte communicatie vindt de Raad daarbij belangrijk: “Zet met dit project ook het verhaal van water en watertekorten op de kaart, zoals bijvoorbeeld bij www.brabantsebeken.nl”.
Aa-dal
Rick Terwindt, stadsdichter van Meierijstad, vertelt over het Aa-dal: “Benoemen wat je niet ziet. Juist daar ligt een prachtige uitdaging! Daarvoor moet er wel eerst even wat teleurstelling uit.”
“Skoepen”
Rick Terwindt, stadsdichter van Meierijstad, legt uit wat ‘skoepen’ betekent. Iets wat hij in zijn jeugd graag samen met zijn vader deed.
Rabattenbos in Veghels Buiten
Marieke Willekens vertelt: “In de nieuwe woonwijk Veghels Buiten is een rabattenbos aangelegd. Rabattenbossen worden in Brabant al eeuwenlang gebruikt om water in natte gebieden op te vangen en tijdelijk vast te houden. Een oud systeem dat ook nu nog heel goed werkt!”
De Dommel als drijvende kracht
Op 28 april 2021 presenteert de stichting Roois Cultureel Erfgoed een bijzonder boek over de Dommel. Gemaakt voor de Landschapstriënnale 2021. Veel bewoners hebben daaraan een bijdrage geleverd met verhalen, poëzie en afbeeldingen.
Foto: Henri van Weert
Het gevoel van Zundert
Water, bossen, land- en tuinbouw en bedrijvigheid zijn bepalende elementen voor het unieke landschap van Zundert. Maar het zijn de mensen in Zundert en hun beleving van het landschap die vorm geven aan de toekomst van Zundert. Waterschap Brabantse Delta wil hiervoor meer oog hebben. Wat maakt Zundert, het landschap en de inwoners uniek? René Rijken en Toon Oomen van het waterschap vertellen over hun ‘gevoel van Zundert’ in dit korte filmpje.
Van Vuilnisbelt tot Rivier met volop nieuw Leven
Mari Thijssen vertelt: “De rivier De Dommel was tot na het millennium een stroom water waar door onze inwoners allerlei troep in werd gemieterd. Allerlei afval vond zijn weg in het water van de Dommel. Niet alleen puin, maar ook snoeiafval en gazonmaaisel; er werden zelfs dode dieren in gedumpt. Na 2000 is een aantal maatregelen getroffen om hier een einde aan te maken. Plan Dotterbloem werd geboren.”
In de Dommel gevallen
John van Kuijk vertelt: “We wandelden en speelden als kind aan de Dommel. Met veel neven en nichten. Onvergetelijk!”
Denkend aan Veghel
Denkend aan Veghel is een nog lopend foto- & tekstproject waarin Theatermaker René Hildesheim, samen met beeldkunstenaar Jasmine de Vries, plekken in Veghel opzoekt met een eigen zeggingskracht en historie. Deze plekken worden ingevuld door de “acteur” René, in een – op die plek – passende setting. Jasmine maakt er prachtige doorkijkjes en stadsgezichten van. René heeft sommige foto’s gelardeerd met teksten. Het project is nog volop in ontwikkeling. Graag horen wij van u, wat u ervan vindt.
Bankgeheimen in het Dommeldal
Anne van Kuijk vertelt: “Misschien heb je ze al eens zien staan: de toponiemenbanken in het Dommeldal in en om Sint-Oedenrode. Het Roois Cultureel Erfgoed en TV Meierij onthulden de geheimen die er achter schuilgaan.”
Praatplaat Klimaatrobuust Beekdallandschap
Ernest de Groot, bestuurslid van Waterschap Aa en Maas, presenteert in een zeer interessant filmpje de “Praatplaat Klimaatrobuust Beekdallandschap”. Uitgangspunt hierbij is: “Natuurlijk waar het kan, technisch als het moet.”
Verhaal over de Hobbyclub aan de Aa
Casper Hoenderdos vertelt het verhaal van Leonard de Vries, die tijdens de tweede wereldoorlog ondergedoken zat in Kasteel Zwanenburg aan rivier de Aa in Heeswijk-Dinther. Hier heeft Leonard het verhaal ‘De Hobbyclub’ geschreven. Een verhaal dat grote invloed heeft gehad tot op de dag van vandaag.
Rick Terwindt gedicht BLIJF
Nieuwe Hooibrug in Ommetje Rijsingen
Kunstenares Birthe Leemeijer heeft de brug ontworpen en vertelt: “Ik kwam door buurtschap Rijsingen waar koffie- en theekannen klaar stonden voor wandelaars. Met de mogelijkheid om een donatie te doen voor de Hooibrug. Dat is wel heel bijzonder dat hier mensen wonen die zich verantwoordelijk voelen voor hun omgeving.”
Met z’n schop naar de Aa om hem recht te maken
Ingrid Rijkers vertelt: “Ik ontmoette Martin Martens (92) tijdens mijn wandeling in de Bakelse Beemden. Ik vertelde hem dat ik betrokken ben bij het project voor de verandering van het gebied. Martin vertelde me dat zijn schoonvader de Aa nog had rechtgetrokken. Met de schop.”
Het Wijboschbroek, een vergeten paradijs
Harold van Oorschot vertelt: “De waterloop in het Wijboschbroek gelegen parallel aan het kanaal, is bij uitstek een van de mooiste plekken van Meierijstad. De oude karakteristieke eikenlaan, het brede langzaam stromende water.”
Gedicht wethouder Coby van der Pas
Als ik luister naar het bekenlandschap dan….
drijf ik mee met dromerig water van de Aa, leunend over het houten bruggetje bij mijn geboortehuis.
Een ravijnbrug, hanghek, junglepad en veel meer
Anne Ketelaars en Jan van de Graaf vertellen: “Langs de oevers van de Aa in Veghel is in april 2019 het Natuurspeelpark Deken van Miert aangelegd. Deze natuurspeelplaats, ligt in het Julianapark en is het initiatief van een groep Veghelaren.”
De Aa in een gedicht
Rick Terwindt: 1e stadsdichter van de gemeente Meierijstad, won een gedichtenwedstrijd met zijn gedicht over de Aa.
Foto: cultuurkade.nl
Het mooiste plekje van ons MooiRooi
Corina van Riel: “Bij mooi weer, als de koeien buiten staan. Jeanne van Kaathoven: Eén van de mooiere fietsroutes van Sint-Oedenrode!”
Schaatsen op de Hazenputten
Ria Verhagen: “Wat heb ik hier mooie herinneringen beleefd als kind, toen ik met mijn vader en zussen ging schaatsen.”
Foto: Kees Margry